Cuộc chạy đua UAV biến chiến trường Ukraine thành tử địa

09:00 16-04-2024

VOV.VN - Có quá nhiều máy bay không người lái tuần tra trên bầu trời tiền tuyến của Ukraine để săn tìm bất kỳ dấu hiệu chuyển động nào. Điều này khiến các lực lượng của Kiev và Moscow khó có khả năng di chuyển mà không bị phát hiện.

Chiến trường thành tử địa

Sự gia tăng số lượng UAV cỡ nhỏ ở Ukraine đã biến khu vực nằm ngoài "vùng xám" của hai bên thành "tử địa", Oleksandr Nastenko, Chỉ huy Code 9.2 - một đơn vị UAV thuộc Lữ đoàn 92 của Ukraine cho hay. Những ai dám di chuyển cả ngày lẫn đêm dưới con mắt săm soi của UAV đối phương “sẽ chết ngay lập tức”.

Máy bay không người lái giá rẻ được triển khai ở Ukraine đã thay đổi chiến tranh hiện đại và bước đầu mang lại lợi thế cho quân đội Ukraine trên chiến trường - nơi họ luôn bị áp đảo về quân số và hỏa lực. Nastenko nói: “Đây là sự phát triển cho sự sống còn của chúng tôi”.

 

Tuy nhiên, Nga đã nhanh chóng bắt kịp và bắt đầu sản xuất hàng loạt máy bay không người lái của riêng mình.

Tiếp theo đó là sự phổ biến của các máy bay không người lái và thiết bị tác chiến điện tử dùng một lần - được gọi là thiết bị gây nhiễu, làm gián đoạn hoạt động bay. Phổ biến nhất là các máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV).

Andrew Coté, Chánh văn phòng của BRINC Drones, một công ty máy bay không người lái có trụ sở tại Seattle, Mỹ chuyên cung cấp thiết bị cho Ukraine, cho biết: “Những gì chúng ta đang chứng kiến hiện nay là cuộc giao tranh chớp nhoáng bằng máy bay không người lái”. Coté nói rằng máy bay không người lái ở Ukraine đang thay đổi cuộc chơi giống như xe tăng trong Thế chiến I.

“Mọi chuyện khá bế tắc bởi vì nếu bạn ra ngoài, bạn sẽ bị săn lùng", ông Coté nhận định.

Những tiến bộ công nghệ có lẽ đã cứu sống các binh lính vì các phi công điều khiển UAV có thể hoạt động xa hơn giới tuyến, so với lực lượng bộ binh truyền thống. Tuy nhiên, sự bão hòa của máy bay không người lái với nhiều chiếc có camera nhiệt hoạt động vào ban đêm, đã thu hẹp không gian quân đội có thể di chuyển an toàn mà không bị phát hiện. Điều này dẫn đến thương vong cao trong những tháng gần đây và ngăn cản cả hai bên đạt được những bước đột phá lớn.

Những điều kiện trên, kết hợp với các bãi mìn trải rộng, tình trạng thiếu đạn dược và binh lính đã khiến Ukraine gần như không thể chiếm lại các vùng lãnh thổ như họ từng làm vào năm 2022.

Cuộc chạy đua sản xuất UAV

Nga, quốc gia có kho tên lửa dồi dào và sức mạnh trên không vượt trội, đã lợi dụng tình trạng thiếu đạn dược của Ukraine để kiểm soát thị trấn chiến lược Avdiivka ở phía Đông và hiện đang nỗ lực giành thêm các vùng lãnh thổ. Ngày 13/4, Tổng tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrsky cảnh báo, tình hình ở mặt trận phía Đông đã “xấu đi đáng kể”.

Ukraine chủ yếu dựa vào máy bay không người lái để gây khó cho Nga khi tiến về phía trước mà không khiến các phương tiện chiến đấu đắt tiền của Moscow gặp nguy hiểm mỗi khi chúng di chuyển.

Với việc sản xuất UAV quy mô lớn đang được tiến hành ở Nga, Ukraine đang chạy đua để sản xuất hơn 1 triệu UAV trong năm nay với hy vọng sẽ ngăn chặn những thành quả tiếp theo của đối phương. Nhiệm vụ này trở nên ngày càng cấp bách khi Kiev nhanh chóng cạn kiệt pháo và đạn phòng không từ các đối tác phương Tây, trong đó có Mỹ. Suốt nhiều tháng qua, gói hỗ trợ trị giá 60 tỷ USD của Washington cho Kiev vẫn bế tắc tại Quốc hội.

Mykhailo Fedorov, Bộ trưởng Chuyển đổi số Ukraine - người chịu trách nhiệm giám sát việc phát triển UAV cho biết, các UAV của nước này đã cho thấy khả năng tấn công chính xác lớn hơn pháo binh đối với một số mục tiêu của đối phương. Dù vậy, pháo vẫn là nhu cầu hàng đầu.

Vào giai đoạn đầu chiến dịch quân sự của Nga, quân đội Ukraine dựa vào pháo để phá hủy các mục tiêu giá trị cao như xe tăng và ngăn chặn bước tiến của Moscow. Hiện nay, việc thiếu hụt nghiêm trọng đạn pháo cỡ nòng 155mm đồng nghĩa với việc thậm chí nếu các UAV giám sát xác định được hàng chục mục tiêu thì gần như rất ít mục tiêu bị tấn công.

"Nếu chúng ta không có đủ đạn dược, chúng ta sẽ thua trong cuộc xung đột này", Denys, chỉ huy một đơn vị UAV thuộc Lữ đoàn 45 của Ukraine cảnh báo.

Trong khi đó, theo Nepal, người điều khiển UAV cũng thuộc Lữ đoàn 45 cho biết, "chúng tôi đang cản trở bước tiến của họ bằng máy bay không người lái FPV".

Ukraine đã huấn luyện hàng chục nghìn binh lính giống như Nepal để trở thành các phi công điều khiển UAV. Tháng 2/2024, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thành lập một nhánh quân sự mới có tên là Lực lượng điều khiển các phương tiện không người lái.

"Đẩy lùi các cuộc tấn công trên bộ là nhiệm vụ chủ yếu của máy bay không người lái”, ông Zelensky nói và thừa nhận rằng vai trò của bộ binh đã thay đổi đáng kể. Các nhà máy của Ukraine đang sản xuất nhiều loại máy bay không người lái, bao gồm cả những mẫu có thể tấn công sâu trong lãnh thổ Nga.

Theo ông Fedorov, nhu cầu về máy bay không người lái đang vượt xa nguồn cung. Ông cho biết: "Ngay cả khi chúng tôi đáp ứng tất cả những nhu cầu chính thức hiện nay thì ngày mai sẽ lại có thêm 10 đại đội UAV tấn công cần thêm phương tiện này".

Số lượng UAV tăng vọt đồng nghĩa rằng chiến trường "gần như trở nên rõ ràng với cả hai bên", Nepal nói.

Các thiết bị này, mặc dù có chi phí sản xuất tương đối rẻ nhưng lại có giá trị chiến lược đến mức Nepal phải dành hàng giờ ngồi lại bàn làm việc để sửa chữa những thiết bị thu được từ Nga hoặc sửa chữa thiết bị của chính mình với hy vọng chúng có thể tái sử dụng.

Sự can thiệp của các hệ thống gây nhiễu

Các hệ thống gây nhiễu làm gián đoạn tần số UAV và khiến màn hình của phi công điều khiển không hoạt động. Nepal cho biết, đôi khi anh phải nhắm bắn mục tiêu khi mà các phương tiện "gần như bị mù".

Trên thực tế, các binh lính hầu như không thể làm gì nhiều ngoài việc gây nhiễu tín hiệu để bảo vệ mình khỏi UAV. Chỉ huy của Nepal là Fox cho biết, việc UAV của Nga hoạt động không ngừng nghỉ đồng nghĩa với việc "mọi thứ đều đang gặp nguy hiểm". Mùa thu năm ngoái, các binh lính của anh có thể tự do sử dụng UAV để tiêu diệt các mục tiêu của Nga. Giờ đây, do các hệ thống gây nhiễu, họ thường không thể di chuyển nhiều hơn 1,6km trước khi màn hình biến thành màu xám.

Stanislav, chỉ huy một đơn vị UAV ở phía Đông Ukraine cho biết, trong bán kính 10km mà Lữ đoàn của anh và 2 lữ đoàn khác kiểm soát, có khoảng 100 UAV trinh sát và tấn công bay qua bay lại.

"Điều thách thức nhất là xác định xem liệu đó là UAV của Ukraine hay của Nga. Khi bạn nhìn thấy 10 UAV trên bầu trời, không cách nào biết được liệu đó là UAV của chúng tôi trở lại sau khi trinh sát vùng lãnh thổ Nga kiểm soát hay đó là UAV của họ đang đến để trinh sát hoặc tấn công các vùng lãnh thổ của Ukraine", Stanislav nói.

Mặc dù các hệ thống gây nhiễu anh sử dụng, được công ty Kvertus của Ukraine phát triển giúp làm gián đoạn hoạt động bay của Nga nhưng chúng cũng cản trở chính các thiết bị của Ukraine. Stanislav nói rằng anh muôn có một "nút thần kỳ" để phá vỡ tất cả tín hiệu nhưng với các UAV sử dụng dải tần số ngày càng rộng thì công nghệ như vậy không có sẵn.

Trong khi đó, Nga biết các phi công điều khiển UAV có giá trị thế nào với Ukraine và đang "nhắm vào những người điều khiển UAV bằng bom dẫn đường trên không".

https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/cuoc-chay-dua-uav-bien-chien-truong-ukraine-thanh-tu-dia-post1089185.vov - theo vov.vn