Xin hỏi, con tôi có phạm tội gì và có bị khởi tố hay không?

Với trường hợp trên của độc giả, Công ty Luật TNHH XTVN (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) tư vấn như sau:

Dựa trên những thông tin mà bạn đã cung cấp, chúng tôi chưa thể đưa ra kết luận cụ thể về việc con bạn có phạm tội hoặc có bị khởi tố hay không, vì để đưa ra kết luận đó cần phải chờ quá trình điều tra, xác minh của Cơ quan cảnh sát điều tra. Vì vậy, chúng tôi sẽ phân tích và đưa ra những vấn đề cần lưu ý đối với vụ việc của con trai bạn như sau.

Tại Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 quy định về tội Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản thì: “Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm”. Theo đó, để có thể xác định tội danh trên thì hành vi dùng thủ đoạn gian dối và chiếm đoạt tài sản là yếu tố bắt buộc cần phải có. Bên cạnh đó, cần phải xem xét thêm một số yếu tố khác như tuổi chịu trách nhiệm hình sự và giá trị tài sản bị chiếm đoạt, cụ thể như sau:

- Về giá trị tài sản: Số tiền 3 triệu đồng mà con bạn đã chiếm đoạt bằng hành vi gian dối đã đủ điều kiện để có thể cấu thành tội phạm theo quy định tại khoản 1 Điều 174 BLHS 2015.

- Về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự của tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản: Theo quy định tại Điều 12 BLHS 2015 thì người từ đủ 16 tuổi trở lên sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà BLHS có quy định khác. Theo thông tin bạn cung cấp, con của bạn năm nay 16 tuổi nhưng không nói rõ con bạn đã đủ 16 tuổi hoặc chưa đủ 16 tuổi, vì vậy chúng tôi sẽ phân tích thành 2 trường hợp:

Trường hợp 1: Con bạn chưa đủ 16 tuổi.

Trong trường hợp con bạn chưa đủ 16 tuổi thì con bạn sẽ không bị khởi tố vì theo quy định tại khoản 2 Điều 12 BLHS 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 thì người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các Điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này. Có thể thấy, tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 174 không thuộc vào trường hợp nào nêu trên nên nếu con bạn chưa đủ 16 tuổi thì sẽ không bị khởi tố và bị xử lý trách nhiệm hình sự.

Trường hợp 2: Con bạn đã đủ 16 tuổi.

Ngược lại với trường hợp 1, trong trường hợp con bạn đã đủ 16 tuổi thì với hành vi chiếm đoạt tài sản có giá trị là 3 triệu đồng, con bạn có thể bị khởi tố và xử lý trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo khoản 1 Điều 174 BLHS 2015.

Tuy nhiên, vì con bạn thuộc trường hợp người dưới 18 tuổi phạm tội, nên Nhà nước sẽ có những hình thức xử lý phù hợp, dựa trên nguyên tắc giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

Hình phạt có thể áp dụng đối với hành vi của con bạn trong trường hợp này là phạt cải tạo không giam giữ và phạt tù có thời hạn. Căn cứ theo quy định tại Điều 100 BLHS 2015 về hình phạt cải tạo không giam giữ đối với người dưới 18 tuổi thì thời hạn cải tạo không quá một phần hai thời hạn mà điều luật quy định.

Về mức phạt tù có thời hạn áp dụng đối với người dưới 18 tuổi phạm tội được quy định là không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định.